We lezen Voor wie willen we zorgen? Ecofeminisme als inspiratiebron.

Het boek, geschreven door Dirk Holemans, Philsan Osman en Marie-Monique Franssen, pleit ervoor de instrumentele kijk op de natuur en de mens als concurrent achter ons te laten. In plaats daarvan moeten we écht zorgen voor alle mensen en andere aardbewoners. Kan zorg, gebaseerd op emancipatie, verbondenheid en generositeit, een nieuw vertrekpunt voor onze samenleving zijn?

Welke tactieken kunnen we inzetten voor een meer rechtvaardige en hoopvolle architectuur en stedenbouw? Hoe ziet een feministische ontwerppraktijk eruit, op kantoor en op de bouwplaats?

Op maandag 21 oktober gaan we in gesprek met Catherine Koekoek, co-curator van de IABR Nature of Hope en maker van de feministische architectuurpodcast Respons. Ze deelt inzichten uit de Practice Place, een reeks bijeenkomsten tijdens de IABR over de transformatie van de architectuurpraktijk.

Én PAF presenteert het boek ‘Kunnen wij het maken? Bouwstenen voor een feministische architectuurpraktijk’. We beschouwen het boek als het begin van een gesprek, niet als het sluitstuk.

Hoe zorgen we voor een meer gelijkwaardige en inclusieve representatie? De manier waarop we over architectuur spreken in boeken, tijdschriften, tentoonstellingen, lezingen en debatten, bepaalt mee de cultuur in onze sector, en wie daarin een plek vinden en wie niet. Wie worden er gerepresenteerd? Wie krijgen er een podium, wie verschijnen in publicaties en wie worden er geëerd met prijzen? Hoe zit het met de percentages vrouwen, mensen van kleur, queer, met een beperking, enzovoort? Wat denken we over quota? En hoe zit het met taal – voor wie is het debat over architectuur toegankelijk?

Tijdens de eerste PAF-boekenclub van het nieuwe seizoen lezen we een reeks teksten op zoek naar concepten die ons gesprek over een geljkwaardige architectuursector kunnen onderbouwen. Op 9 november bespreken we onder meer klassiekers van Denise Scott Brown, Audre Lorde en Sarah Ahmed.

Hoe geef je vorm aan een feministische architectuurpraktijk Architecten Juliane Greb en Aslı Çiçek bouwden elk een eigen bureau uit in België. Beiden maken daarbij keuzes die soms buiten het conventionele pad gaan en zetten inclusieve waarden voorop. PAF gaat met hen in gesprek over hoe zij vormgeven aan hun praktijk. Welke keuzes maken zij? Omschrijven ze hun praktijk als feministisch? Hoe kijken ze naar de architectuursector in België en daarbuiten, en welke ervaringen hebben ze? In een open gesprek met beide sprekers en het publiek zoekt PAF naar bouwstenen voor een meer gelijkwaardige en inclusieve architectuurpraktijk.

De nieuwe boekenselectie voor de PAF Boekenclub is het boek Black Turtleneck, Round Glasses, van de Duitse architect Karin Hartmann. We bespreken het boek op woensdag 7 juni in de PAF Boekenclub.

Architecten dragen zwart. Het is een clichébeeld dat Karin Hartmann oproept met de titel Black Turtleneck, Round Glasses, het beeld van de helden uit het modernisme. Maar hoe gedateerd is dit beeld eigenlijk? Hartmann beschrijft in haar boek dat veel elementen van dit stereotype nog steeds door echoën in het idee van ‘de architect’. Zoals het beeld van het solitaire genie dat volledig toegewijd is aan zijn roeping.

De Duitse architect Karin Hartmann onderzoekt en schrijft over bouwcultuur en de raakvlakken daarvan met feminisme. Met het boek Black Turtleneck, Round Glasses: Expanding Planning Culture Perspectives onderzoekt ze vanuit een intersectioneel feministisch perspectief de structurele oorzaken die veel vrouwen - en iedereen die geen witte cis-man is - uit het vakgebied duwen. Op dinsdag 23 mei komt ze naar Antwerpen om te spreken over haar bevindingen, waarna we met haar en met elkaar in kleine groepen in gesprek gaan.

Jos Boys is een van de founding members van het Londens feministisch collectief Matrix, dat in de jaren 80 actief was. Ze geeft een lezing over feminisme en architectuur, waarna we met haar en elkaar in gesprek gaan.

Voor onze eerste PAF Boekenclub lezen we Making Space. Women and the Man-Made Environment. Een heruitgave van een boek uit 1984 geschreven door feministisch architectuurcollectief Matrix uit Londen. Op 15 maart gaan we in gesprek over het boek. Making Space is een boek dat ons uitdaagt om te kijken naar de invloed van de gebouwde omgeving op het leven van vrouwen. Het legt de seksistische aannames bloot die een grote impact hebben op de manier waarop gebouwen worden ontworpen en steden worden gepland. Daarnaast gaat het in op de rol van vrouwen in de architectuursector. Making Space blijft een baanbrekend boek dat wijst op de mogelijkheden van een feministische toekomst.

De architectuursector in Vlaanderen kent nog steeds geen (gender)gelijkwaardigheid. Mede door een competitieve werkcultuur en het kwetsbare zelfstandigenstatuut, maken veel vrouwen de keuze de ontwerppraktijk op enig moment te verlaten. Die carrièrekeuze, en het vrijwel ontbreken van andere gemarginaliseerde groepen in de architectuurpraktijk, verklaren we vaak als individuele overwegingen. Maar de cijfers tonen dat het een collectief probleem is met structurele oorzaken. Op 2 maart starten we het bouwen aan een community in gesprek met vrouwen – en iedereen die zich betrokken voelt – van diverse generaties en achtergronden in en rond de architectuur, om ideeën en ervaringen uit te wisselen en te leren van elkaar.